Friday 15 April 2016

Αποφθέγματα (1980-1991) Umberto Eco (1932-2016): Μια σύγχρονη προσέγγιση!


Αποφθέγματα (1980-1991) Umberto Eco (1932-2016): Μια σύγχρονη προσέγγιση των κειμένων του, τα οποία περιλαμβάνονται στη συλλογή "Το Φακελάκι της Αθηνάς", που εκδόθηκε κατά την περίοδο 1986-1991 !


Όπως αναφέρεται άλλωστε στο επιμύθιο της συλλογής, βασικός πυρήνας όλων αυτών των κομματιών είναι το "αφήστε με να διασκεδάσω" με μια απαραίτητη ειρωνεία προς τα (ευρωπαϊκά) ήθη μας, μια εξοικείωση με ορισμένα θέματα πολιτισμού και μια αντιμετώπιση της γλώσσας ως χώρο παιχνιδιού.

Το υλικό αντλήθηκε από το βιβλίο "Πώς να Διαψεύδετε μια Διάψευση και άλλες Οδηγίες Χρήσεως" (Ουμπέρτο Έκο, μτφρσ Έφη Καλλιφατίδη, Αθήνα: Γνώση).

Καλή απολαυστική ανάγνωση ...

---
Η ορθή χρήση των αποσιωπητικών στη μέση της φράσης είναι ένα αποτελεσματικό επιστημονικό κριτήριο που "χρησιμεύει και για να διακρίνουμε τον επαγγελματία συγγραφέα από το συγγραφέα της Κυριακής (που επίσης μπορεί να γίνει διάσημος)".
[...]
"Οι συγγραφείς χρησιμοποιούν τ' αποσιωπητικά μόνο στο τέλος μιας φράσης, για να δείξουν ότι θα μπορούσε να συνεχιστεί [...] και στη μέση μιας φράσης ή μεταξύ φράσεων , όταν θέλουν να δείξουν την αποσπασματικότητα του λόγου. [...] Οι μή συγγραφείς χρησιμοποιούν τ' αποσιωπητικά, για να τους συγχωρεθεί ένα ρητορικό σχήμα το οποίο θεωρούν παρακινδυνευμένο".
[...]
"Ο συγγραφέας είναι ένας άνθρωπος που έχει αποφασίσει να ωθήσει τη γλώσσα πέρα από τα όριά της και έτσι αναλαμβάνει την ευθύνη ακόμα και τολμηρών μεταφορών [...] Ο συγγραφέας γράφει για τους συγγραφείς, ο μή συγγραφέας γράφει για το γείτονα του διπλανού διαμερίσματος".
("Πώς να βάζετε αποσιωπητικά ... για να μετεξελίξετε το συγγραφέα της Κυριακής που κρύβετε στα ενδόμυχά σας", 1991).

---
Στην απαρχή της δεκαετίας του 1990, σε μια εποχή πρόδρομο της κινητής τηλεφωνίας (εξ αποστάσεως και άμεσης επικοινωνίας), η κατηγοριοποίηση του Έκο παραμένει επίκαιρη στις μέρες μας.

Ειρωνευόμενος τους κατόχους ασύρματων (κινητών) τηλεφώνων, παραθέτει τρεις κατηγορίες που δικαιούνται το σεβασμό μας, ήτοι τα ΑΜΕΑ, όσους κατέχουν τέτοια τηλέφωνα εξ ανάγκης, "λόγω σοβαρών επαγγελματικών καθηκόντων" και τους μοιχούς, για ευνόητους λόγους.

Αντιπαραθέτει δε δύο κατηγορίες "υψηλού κινδύνου (δικού τους και δικού μας)".
"Τα άτομα που δεν μπορούν να πάνε πουθενά, αν δεν έχουν τη δυνατότητα να φλυαρήσουν για πράγματα ανούσια με τους φίλους ή συγγενείς, τους οποίους έχουν μόλις αποχαιρετήσει. Είναι πολύ δύσκολο να τους πεις γιατί δεν πρέπει να το κάνουν: αφού δεν κατορθώνουν ν' αντισταθούν στην παρόρμηση να μπλεχτούν με τους άλλους, αφού δε χαίρονται τις στιγμές της μοναξιάς τους, αφού δε ζουν, χωρίς να ξέρουν τι κάνουν εκείνη τη στιγμή οι άλλοι, αφού δεν απολαμβάνουν την απόσταση μετά από την αίσθηση της γειτνίασης, αφού δεν μπορούν να μην επιδεικνύουν την κενότητά τους, μα την κάνουν έμβλημα και λάβαρό τους, το πρόβλημά τους (του κουτσομπολιού) ανήκει στις αρμοδιότητες του ψυχολόγου".
Τέλος, τα "άτομα που θέλουν να δείχνουν δημόσια ότι είναι περιζήτητα, ιδιαίτερα για τη γνώμη τους σε περίπλοκες" υποθέσεις ... και δυστυχώς τα άτομα αυτά είναι η πλειοψηφία από εμάς!
Οι τελευταίοι ειδικά, θύματα, εξάλλου, του μηχανισμού "της ταξικής διαίρεσης, είναι άγριο πράγμα και ο νεόπλουτος, ακόμα κι όταν κερδίζει τέραστια ποσά, εξαιτίας ενός αταβιστικού (κληρονομικού) προλεταριακού στίγματος", παραμένει συνδρομικός-κομπλεξικός, ενώ ο εν γένει Ελληνισμός βρίθει από υπάρξεις σαν κι αυτές!

"Ο άνθρωπος της εξουσίας είναι εκείνος που δεν υποχρεώνεται ν' απαντά σε κάθε τηλεφώνημα και ίσα ίσα - αν θέλετε - το αρνείται [...] αυτός που επιδεικνύει το ασύρματο (κινητό) τηλέφωνο ως σύμβολο εξουσίας στην πραγματικότητα δείχνει σε όλους την απεγνωσμένα κατώτερη θέση του, έτσι όπως είναι αναγκασμένος να βρίσκεται σ' επιφυλακή, ακόμα και στο μέσο ερωτικών περιπτύξεων" (sic). [...] "Μα το γεγονός ότι χρησιμοποιεί τόσο επιδεικτικά το ασύρματο τηλέφωνο είναι η απόδειξη ότι αυτά τα πράγματα δεν τα ξέρει και η επιβεβαίωση της αμετάκλητης κοινωνικής περιθωριοποίησής του".
("Πώς να ΜΗ χρησιμοποιείτε το Ασύρματο (Κινητό) Τηλέφωνο", 1991).


---
Το Μπάσκετ ("η Τέχνη") άλλωστε είναι "σαν τη Ζωή, όπου μπαίνουμε, όταν τα παιχνίδια είναι ήδη δεδομένα, κι απ' όπου βγαίνουμε, δίχως να ξέρουμε τι θ' απογίνουν οι άλλοι"
("Πώς αρχίζει, πώς τελειώνει ... ένα Έργο", 1988).


---
"Όλα αυτά τα ρολόγια, όπως και ολόκληρη η βιομηχανία των πληροφοριών (και) σήμερα, διατρέχουν τον κίνδυνο να μην σε πληροφορούν για τίποτα, επειδή λένε πάρα πολλά. Αλλά διαθέτουν και ένα άλλο γνώρισμα της βιομηχανίας των πληροφοριών (της Κοινωνίας της Πληροφορίας και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης): δε μιλούν για τίποτα άλλο εκτός από τους εαυτούς τους και την εσωτερική τους λειτουργία. Το αποκορύφωμά τους είναι μερικά γυναικεία ρολόγια [...] οι κυρίες για τις οποίες προορίζονται τι άλλο έχουν να κάνουν πέρα από το να κοιτάζουν ένα μηχάνημα που περιγράφει την ίδιά τους τη ματαιοδοξία;"
("Πώς να Μήν ξέρετε την ώρα", 1988).

---

No comments: