Το καζάνι του κοινωνικού αναβρασμού στην Τουρκία εκρήγνυται, με άγνωστες προς το παρόν συνέπειες! και μια ΕΡΓΑΣΙΑ – ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΡΘΡΟΥ Περί Νεότουρκων...

Το καζάνι του κοινωνικού αναβρασμού στην Τουρκία εκρήγνυται, με άγνωστες προς το παρόν συνέπειες!

και

μια ΕΡΓΑΣΙΑ – ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΡΘΡΟΥ Περί Νεότουρκων...

Mέσα στη δίνη του κοινωνικού αναβρασμού στη γείτονα χώρα, διακυβεύονται ύψιστα εθνικά μας συμφέροντα.

Σε κάθε ενδεχόμενο αποτέλεσμα και αναλόγως έκβασης των εξελίξεων, η πολιτιστική αυτή εξέγερση, σύμφωνα με τον γνωστό Τούρκο δημοσιογράφο Yavuz Baydar, απότοκος του νεοΟθωμανικού νεποτισμού της κυβερνώσας ελίτ του Κόμματος "Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης" (AKP) και του εσαεί ελλείμματος Δημοκρατίας που βασανίζει το τουρκικό κράτος, δύναται να έχει, με άγνωστες πιθανότητες, είτε θετική έκβαση εκδημοκρατικοποίησης της χώρας και βελτίωσης των διεθνών σχέσεων με Ελλάδα - Κύπρο, είτε να οδηγήσει σε ένταση, κλιμάκωσή της και ένα νέο ατέρμονο αδιέξοδο στο Κυπριακό.

Η κρυφή-άγνωστη απειλή παραμένει η αντίδραση του βαθέως στρατοκρατικού κράτους, των μυστικών υπηρεσιών και η πιθανή ενεργοποίηση σεναρίων πολέμων στην ΑΟΖ Κύπρου και Ελλάδος.

ΕΡΓΑΣΙΑ – ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΡΘΡΟΥ

Περί Νεότουρκων...

Βασίλης ΚΟΙΛΙΑΡΗΣ, Οικονομολόγος - Διεθνολόγος

Πανεπιστημιακή εργασία για το μάθημα Τουρκία: Κοινωνία, Οικονομία & Πολιτικό Σύστημα, του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

Νεότουρκοι

Το άρθρο ακολουθεί μία περιγραφική, ιστορική και ιδεολογική προσέγγιση του Κινήματος των Νεότουρκων, που έδρασαν στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία για μια περίοδο τριών περίπου δεκαετιών, στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου.

Το κίνημα αυτό αποτελείτο από μία συσσωμάτωση ομάδων συμφερόντων και προσωπικοτήτων, διαφορετικής εθνοτικής καταγωγής, μεταξύ άλλων, Τουρκικής, Εβραϊκής, Ελληνικής και Αρμενικής, που είχαν ως κοινή επιθυμία τη μεταρρύθμιση της Αυτοκρατορίας, την επανεισαγωγή συντάγματος και εν τέλει την πρόοδο και τον εκσυγχρονισμό της χώρας και της κοινωνίας. “Εννοιολογικά, οι Νεότουρκοι αναφέρονται σε οποιαδήποτε ομάδα ή προσωπικότητα εντός μιας οργάνωσης, η οποία επιθυμεί την απόκτηση προεξέχουσας θέσης, δύναμης και πολιτικής εξουσίας”.

Σήμερα πολλοί καταλογίζουν στους Νεότουρκους θετικά και αρνητικά στοιχεία, με κυριότερο, αμφότερα, αυτό που θεωρείται σήμερα ως σύγχρονη Τουρκία. Η Επανάσταση δε των Νεότουρκων οδήγησε αρχικά στην εγκαθίδρυση της 2ης Συνταγματικής εποχής (1908) και αργότερα στην πτώση του Σουλτάνου Abtul Hamit ΙΙ (1909), καθώς και στην επανάσταση του Atatürk (1919 – επανάσταση η οποία στην σημερινή Τουρκία είναι γνωστή ως Τουρκικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας) εναντίον των συμμαχικών δυνάμεων που κατείχαν οθωμανικά εδάφη μετά την ήττα των δυνάμεων των Κεντρικών Δυνάμεων στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο (Α΄ΠΠ), την επακόλουθη ήττα της Ελλάδας στην μικρασιατική εκστρατεία (1922) και στην ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας (1923).

Αναφέρονται οι κυριότεροι αρθρογράφοι, ακτιβιστές και στρατιωτικοί εμπνευστές, ιδεολόγοι και πολιτικοί του Κινήματος, με κυριότερους εκφραστές τον “Θεσσαλονικιό” (τότε η Θεσσαλονίκη ήταν γνωστή ως Salonica, πόλη της οθωμανικής αυτοκρατορίας), μετέπειτα Υπουργό Οικονομικών, Mehmet Cavit Bey (εβραϊκής καταγωγής, αργότερα καταδικάστηκε για εσχάτη προδοσία και κρεμάστηκε), τον επίσης “Θεσσαλονικιό” Munis Tekinalp (επίσης εβραϊκής καταγωγής), εκ των πατέρων-ιδρυτών της εθνικιστικής ιδεολογίας του Παν-Τουρκισμού, όπως επίσης και τον στρατιωτικό Ismail Enver Pasha, ηγέτη της Επανάστασης των Νεότουρκων και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα [κατηγορείται για τη γενοκτονία των Αρμενίων (1915) και την εμπλοκή της Αυτοκρατορίας στον Α΄ΠΠ χωρίς ερείσματα νομιμοποίησης και εξυμνείται για την δράση του στο Κίνημα και την Επανάσταση των Νεότουρκων (1908), η οποία αποτέλεσε θεμέλιο λίθο της μετέπειτα δράσης του Atatürk (ίδε πιο πάνω)].

Το κείμενο καταπιάνεται με τρεις ιστορικές περιόδους. Στην πρώτη (1889-1906), γίνεται αναφορά στην μυστικότητα του κινήματος και την πανεπιστημιακή του προέλευση, με ιδιαίτερη αναφορά στο 1ο Συνέδριο της Τουρκικής Αντιπολίτευσης, στο οποίο συμμετείχαν και ελληνικής καταγωγής υπήκοοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στη δεύτερη περίοδο (1906-08), αναφέρεται η αρχική οργάνωση του κινήματος στη Θεσσαλονίκη και η γιγάντωσή του, με αιτία το Μακεδονικό Ζήτημα, που οδήγησε στη Συνταγματική Μοναρχία. Τέλος, στην τρίτη περίοδο (1914-17), στις πολιτικές εξελίξεις (Επιτροπή Ένωσης και Προόδου – Committee of Union and Progress), που οριοθετούνται από τη 2η Συνταγματική περίοδο και, εν μέσω του Α΄ΠΠ, στα μικρασιατικά μέτωπα, ανατολικά και δυτικά, στην εθνοκάθαρση των Αρμενίων και τον εκτοπισμό των Κούρδων, εντοπίζονται τα στρατιωτικά αίτια της κατάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Ακολούθως, το άρθρο περιγράφει συνοπτικά τις ιδεολογικές-φιλοσοφικές ρίζες του Κινήματος, ήτοι τον Φιλελευθερισμό (Gustave Le Bon), τον Υλισμό και Θετικισμό (συνδυασμός θρησκείας-επιστήμης – Auguste Comte, Order and Progress), τον συγκεντρωτικό Κρατισμό-Κυβερνητισμό (από μια παγιωμένη κυβερνητική ελίτ που υποστήριζε απολυταρχικές θεωρίες) και τον Εθνικισμό [ο οποίος εξελίχθηκε από τις αρχικές μεταρρυθμίσεις (Tanzimat), στην ιδεολογία του Οθωμανισμού, προτού καταλήξει στην ιδεολογία του Τουρκισμού (Ahmer Riza, 1902) και την ψευδό-επιστημονική θεώρηση της ανώτερης φυλής].

Τέλος, στον άρθρο παρουσιάζονται οι επιδράσεις που είχε στην σύγχρονη Τουρκική Δημοκρατία το Κίνημα των Νεότουρκων, με κυριότερη επίδραση το γεγονός ότι έθεσε τις βάσεις για την επανάσταση του Atatürk. Εν κατακλείδι, τα κυριότερα χαρακτηριστικά του Κινήματος των Νεότουρκων μπορούν να συνοψιστούν στο συγκεντρωτικό κράτος και την πίστη στην πολιτική-ιδεολογική σοφία της ελίτ, καθώς και στις ιδεολογίες του εθνικισμού και θετικισμού, με αποτέλεσμα την υπέρβαση της ιδεολογίας σε μια ευρύτερη χρονική περίοδο επί των πολιτικών συνεπειών της συγκεκριμένης περιόδου που έδρασε το Κίνημα.